Dr inż. Wojciech Szczerba
BAM Bundesanstalt für Materialforschung und -prüfung, Berlin
"Żelazo w trzech postaciach: badania materiałowe związków żelaza metodą
absorpcyjnej spektroskopii promieniowania X - szkła, polimery, nanocząstki"
Serdecznie zapraszamy na Środowiskowym Seminarium Fizyki Ciała Stałego, które odbędzie się
w środę, 28 stycznia o godz. 9:00 w sali 1.02A Akademickiego Centrum Materiałów i Nanotechnologii AGH (pawilon D-16) przy
ul. Kawiory 30.
Federalny Instytut Badań Materiałowych (BAM) w Berlinie posiada własną linię eksperymentalną przy synchrotronie
berlińskim BESSY II - BAMline, której źródłem promieniowania jest siedmioteslowy wiggler. Jedną z metod używanych
do badań materiałowych na BAMline jest absorpcyjna spektroskopia promieniowania X (XAFS). Natomiast jednym z
najczęściej badanych pierwiastków jest żelazo. Po krótkim wprowadzaniu do metody XAFS przedstawione zostaną wyniki
badań trzech bardzo różniących się od siebie materiałów zawierających żelazo. Pierwszym przykładem są szkła
fosforanowo-żelazowe wykazujące wysoką odporność chemiczną umożliwiającą zastosowanie tych szkieł do immobilizacji
odpadów promieniotwórczych lub wysoce toksycznych, gdzie XAFS posłużył do wyznaczenia geometrii koordynacyjnej
jonów żelaza. Następnym przykładem są metalo-polielektrolity z centrami Fe(II) wykazujące właściwości elektrochromowe,
tj. polimery zmieniające swój kolor pod wpływem przyłożonego napięcia elektrycznego. W tym przypadku metoda XAFS
została zastosowana do badania zmian geometrii koordynacyjnej centrów Fe(II) podczas procesu degradacji termicznej oraz
do śledzenia zmiany stopnia utlenienia jonów żelaza podczas procesu przełączania pracującego demonstratora okna
elektrochromowego. W ostatnim przykładzie metoda XAFS została użyta do rozstrzygnięcia pytania nurtującego niemalże
zawsze syntetyków nanocząstek magnetycznych - magnetyt czy maghemit, oraz pozwoliła na oszacowanie stopnia zmian
porowatości powierzchni nanocząstek na skutek działania stabilizatorów.